Biologik rekordlar
Dunyodagi eng katta sut emizuvchi hayvon ko`k kitdir. Uning og`irligi
150 tonna, uzunligi 30 m. Bir kecha kunduzda 2-4 tonna oziq yeydi. Eng
qizig`i ko`k kitning tishlari bo`lmaydi, u faqat planktonlar bilan oziqlanadi.
Dunyodagi eng katta gul Raffleziya Arnoldi bo`lib, u gulni Sumatra orolida
Raffleziya va Arnoldi birinchi bo`lib ucharatgan va o`zlarining nomini
bergan. Gulning diametri - 1 m.
Dunyodagi eng katta quruqlikdagi hayvon fildir. Xartumlilar turkumiga
kiruvchi bu hayvon 4-5 tonna yuk bosadi.
Dunyodagi eng katta sut emizuvchi hayvon ko`k kitdir. Uning og`irligi
150 tonna, uzunligi 30 m. Bir kecha kunduzda 2-4 tonna oziq yeydi. Eng
qizig`i ko`k kitning tishlari bo`lmaydi, u faqat planktonlar bilan oziqlanadi.
Dunyodagi eng katta yong`oq hosil qiluvchi daraxt Seyshel orolida o`suvchi
seyshel palmasi bo`lib, 13-25 kg tosh bosadigan yong`oqlarni hosil qiladi.
Dunyodagi eng kichkina gul volffiya bo`lib, gulining diametri 1 mm, ya'ni
taxminan to`g`nog`ichning uchiday keladi.
Dunyodagi eng katta qush Afrika tuyaqushi bo`lib, bo`yi 3 m, og`irligi
100 kg ni, tuxumi esa 1409 gr ni tashkil qildi. Tuyaqush uzun va baquvvat
oyoqlari yordamida soatiga 60-70 km tezlik bilan yugura oladi.
Dunyodagi eng katta toshbaqa dengiz toshbaqasi bo`lib, uning og`irligi
300 kgni tashkil qiladi.
Dunyodagi eng katta ikki pallali molluska dengizlarda yashaydigan tridakna
deb nomlangan molluska bo`lib, vazni 250 kg ga yetishi aniqlangan.
Dunyodagi eng katta akula kitsimon akula bo`lib, uzunligi 12-20 metrni,
og`irligi 15-20 tonnani tashkil qiladi.
Dunyodagi eng kichik akula tikanli akula bo`lib, uzunligi 40-45 smni
tashkil qiladi.
Dunyodagi eng ko`p elektr tokini ishlab chiqaradigan hayvonlar tropik
dengizlarda uchraydigan kichikroq skatlar bo`lib, 70 Vt kuchlanishli elektr
zaryadi hosil qiladigan a`zosi bor.
Dunyodagi eng katta kurakoyoqli - morj bo`lib, tanasining uzunligi 4
m ga, vazni esa 2000 kg ga yetadi. Uning yuqori jag`ida pastga qarab o`sgan
40-70 sm li tishi bor.
Dunyodagi eng katta daraxtlar Avstraliya evkolipti bilan sekvoyadendron
daraxtlaridir. Eng baland evkaliptning balandligi 155 m, sekvoyadendronniki
esa 142 m ni tashkil qiladi. Shunday yirik daraxt mittigina urug`dan unib
chiqadi. Uning bitta qubbasida 200 tacha urug` bo`ladi, 196 ming urug`
esa 1 kg ni tashkil qiladi.
Dunyodagi eng kichik qush nektarxo`r (kolibri) bo`lib, bu qush faqat
gul nektari bilan oziqlanadi. Og`irligi bor yo`g`i 1,5 gr.
Dunyodagi eng katta qirqquloq (paporotnik) daraxtsimon bo`lib, Yangi
Zelandiyada o`sadi, bu o`simlik spatiya turkumiga mansub, balandligi 24
metrga yetadi.
Dunyodagi eng katta xanjarsimon mevali o`simlik Malayziyada o`sadigan
oroksalondir. Uning balandligi 18 metr. Mevasining uzunligi 60-120 sm
eni 8 sm keladi.
Dunyodagi eng katta ilon anakonda bo`lib, uzunligi 11.4 metr keladi.
Eng qizig`i bu ilon 100 taga yaqin tirik tuxum tug`adi.
Dunyodagi eng zaxarli ilon yo`lbars ilon bo`lib, Tasmaniyada yashaydigan
ushbu bitta ilonning zaxari 400 kishini o`ldirar ekan.
Dunyodagi eng katta kaltakesak Komod va Flores(Indaneziya) orollarida
yashaydigan komod echkiemari bo`lib, uzunligi 3,66 m, og`irligi esa 160
kg keladi. Eng qizig`i uning odamlarga ham xujum qilishidir.
Dunyodagi eng katta toshbaqa dengiz toshbaqalaridan bo`lgan terili toshbaqadir(Dermocheys
coriacea). Bu jonivorning og`irligi 600 kgdir.
Dunyodagi eng katta baqa G`arbiy Amerikada, Kamerun va Angolada yashovchi
goliaf baqa(Rana goliath)si bo`lib, uzunligi 76 sm, boshi 33 sm, oyoqlarining
uzunligi 44,5 sm, og`irligi 5 kg dir.
Dunyodagi eng uzoq umr ko`ruvchi jonzod bakteriyalar bo`lsa kerak. Ular
noqulay sharoitda spora hosil qiladi. Bu sporalar quruq joyda ming yillab
hayotiychanlik hususiyatini yo`qotmaydi.
Dunyodagi eng tez suzuvchi qush pingvindir. Bu ajoyib qush soatiga 36
km tezlik bilan suzadi.
Dunyodagi eng katta maymun gorilla bo`lib, bo`yi 2m. Og`irligi 260 kg
yetadi.
Dunyodagi eng yirik tungi kapalak Attacus Altas. Qanotlari yoyilganda
30 sm ga yetishi bois ko pincha ko rganlar uni qush deb o'ylashadi.
Dunyodagi eng tez uchuvchi hasharot ninachi hisoblanadi. Uning harakatining
tezligi 57 km/soatga yetadi.
Dunyodagi eng katta ari yapon qovoqarisidir, uzunligi 7 sm. O`zidan ikki
barobar katta hashorot tanasini ham daxshatli jag`lari yordamida kesib
tashlaydi. Har yili Yaponiyada 40 kishi bu arilarning hujumidan vafot
etadi. Qorin qismidan otilib chiqadigan zahar insonni o`ldiradigan darajada
kuchlidir.
Dunyodagi eng katta kemiruvchi hayvon Janubiy Amerikada yashovchi qunduzsimon
kapibaradir. Bu jonivorning og`irligi 60 kilogrammga yetadi.
Dunyodagi eng katta molekula ham organik olamga tegishli bo`lib, bu DNK
va RNKdir.
Dunyodagi eng katta tirnoqlar ayiqsimonlarga tegishlidir.
Dunyodagi eng jasur hayvon deb Ginnesning rekordlar kitobiga mitti asalxo`r
kiritilgan. Bu hayvon yo`lida uchragan barcha hayvonlarni ilonlarni, kemiruvchilarni
va hakozolar bilan oziqlanib ketaveradi. Bu hayvon asalxo`r emas, balki
asalari lichinkasi bilan oziqlanadi. Ilon zahri ta`sir ham qilmaydi.
Dunyodagi eng katta hujayra tuyaqush tuxumi bo`lib, og`irligi 1409-1500
gr gacha chiqadi.
Dunyodagi eng katta barg rafiya palmasiga tegishli bo`lib, chodirdek
keladigan bitta bargining uzunligi 22 m, eni 12 m, bargining bandi esa
5 m ga yetadi.
Dunyodagi eng katta ignabarg Himolay tog`larida o`sadigan pinus logifoliya
nomli qarag`ay barglaridir. Bir dona ignabargining uzunligi 30 sm ga yetadi.
Dunyodagi eng ko`p barglari yashaydigan o`simlik Afrikada o`sadigan velvichiyadir.
Uning 2-3 ta tasmasimon barglari, 100 yilgacha o`sib turadi.
Dunyodagi eng katta to`pgul Hindistonda o`sadigan tallipot palmasi bo`lib,
to`pgulining uzunligi 14 m, aylanasi esa 12 m ga yetadi.
Dunyodagi eng bo`yi uzun suv o`ti Tinch okeanida o`sadigan makrotsistis
bo`lib, uzunligi 60 m, bu o`simlik sutkasiga 45 sm tezlik bilan o`sadi.
Dunyodagi eng sekin o`sadigan o`simlik qutb lishaynigidir. Bu o`simlik
yuz yilda 2,5 sm o`sadi. O`zi esa 4500 yil umr ko`radi.
Dunyodagi eng tez o`sadigan o`simlik bambuk bo`lib, bir kecha kunduzda
90 sm ga o`sadi. Eng qizig`i bambuk daraxt emas balki o`t o`simlikdir.
Balandligi 18 metrga yetadi.
Dunyodagi eng havfli mollyuska Hind okeanida yashaydi, bu molluskalar
zaharli haltachasi bo`lib, juda ham kuchli zahar ajratadi. Shuning uchun
bularni jahanam vampirlari deb atashadi.
Dunyodagi eng tili uzun hayvon jirafadir. Uning tili uzunligi
qariyb 50 sm. ekan. Shu sabab ham u o z quloqlarini tili bilan tozalaydi.
Yana bir jihat - ko'pchilikning nazdida tuya suvsiz eng ko'p vaqt yura
oladigan hayvon. Biroq yaqinda olimlar jirafaning tuyaga nisbatan ko'proq
muddat suvsiz yura olishi mumkinligini isbotlashdi.
Hayratomuz dalillar
- Dengiz yulduzi oshqozonini tashqariga chiqarishi mumkin.
- Eng uzoq vaqt suvsiz yura oladigan jonzot - kalamush.
- Begemotlar suv ostida dunyoga keladi.
- Orangutanglar yuzaga kelayotgan xavf haqida oldindan xabar beradi. -
Yumronqoziq bir kechada 76 metr tunnel qazishi mumkin.
- Chuvalchangning tishlari 25 mingga yaqin xolos.
- Nil daryosidagi timsohlar tufayli har yili 1000 dan ortiq inson halok
bo'ladi.
- Tuyaqushning tuxumini qaynatish uchun 4 soat vaqt kerak bo'ladi.
- Sherlar galasida o'ljaning 90%ini urg'ochi sherlar topib keladi.
- Yalqov (hayvon) umrining 75%ini uyquda o'tkazadi.
- Kolibri (qush) yura olmaydi
- Avstraliyaga kelgan yevropaliklar mahalliy qabilalardan "Mana bu
sakrab-sakrab yuruvchi g'alati hayvon nima?" deb so'rashgan, ular
esa "Kenguru" deya javob berishgan. Bu so'z "Tushunmaymiz",
degan ma'noni anglatadi.
- O'txo'r hayvondan yirtqich hayvonni farqlashning eng oson yo'li: yirtqichlarda
ko'zlar o'z qurbonini ko'rish uchun yuzning old tomonida joylashgan bo'ladi,
o'txo'rlarda esa yuzining ikki chetida - o'z dushmanlarini ko'rish uchun.
- Ko'rshapalak - ucha oladigan yagona sut emizuvchi jonzot
- Yerda yashagan barcha xayvonlarning 99%i qirilib ketgan.
- Asalari 1 kilogramm asal yig'ish uchun 2 milliondan ortiq gulga qo'nishi
kerak
- Seks bilan lazzatlanish maqsadida shug'ullanadigan ikkita jonzot bor
- odam va delfin. Qolgan jonzotlar bu ishni faqat nasl qoldirish uchun
qiladi.
- So'nggi 4000 yil ichida birorta ham hayvon xonakilashtirilmadi.
- Pingvinlar 1,5 metrga sakray oladi.
- Shimpanzelar o'zini ko'zguda taniy oladigan yagona hayvon hisoblanadi.
- Afrikadagi ba'zi qabilalarning tilida "orangutang" so'zi "junglidan
kelgan odam" ma'nosini beradi.
- Odam va fillar - boshi bilan tura oladigan yagona sut emizuvchilardir.
- Timsohlar suv ostiga chuqurroq sho'ng'ish uchun og'ir toshlarni yutib
yuboradi.
- Qutb ayiqlari 40 km/soat tezlikda yugura oladi
- Dastlab Avtstraliyaning 50 tsentlik tangasi 2 dollarlik kumushdan quyilgan
- Angliya kutubxonalarida eng ko'p o'g'irlanadigan kitob - "Ginnesning
rekordlari kitobi". Bu dalil rekordlar kitobiga kirgan.
- Monako milliy orkestri bu davlatning armiyasidan kattaroq.
- Saxroi Kabirda bir martagina - 1978 yilning 18 fevralida qor yoqqan
- 1983 yil davomida birorta ham odam tug'ilmagan davlat - Vatikan
- Nil daryosi ikki marta - IX va XI asrlarda muzlagan.
- Sharqning qadimiy davlatlarida qitiqlash qonun bilan taqiqlab qo'yilgan
- Las-Vegasning kazinolarida hech qaerga soat qo'yilmaydi
- Eskimoslar tilida "qor" so'zini ifodalash uchun 20 dan ortiq
so'z bor
- Italiyada "Barbi" qo'g'irchoqlari Kanadadagi tub kanadaliklar
sonidan ko'proq
- Frantsiya qonunlariga ko'ra, insoniy yuzga ega bo'lmagan (masalan, o'zga
sayyoralik ko'rinishida) qo'g'irchoqlarni sotish taqiqlanadi
- Kanada so'nggi 5 yil ichida 4 marta BMT tomonidan yashash uchun eng
zo'r mamlakat deb e'lon qilindi
- Rossiyada aroq XIV asrda paydo bo'lgan. Dastlab u dori sifatida tomchilab
sotilgan.
- Mushukning bosh suyagi faqat tepa va pastga harakatlanadi. Itlarning
bosh suyagi esa to'rt tarafga harakatlana oladi.
- Statistikaga ko'ra, uylangan erkaklar 8 yil ko'proq umr ko'radi, turmushga
chiqqan ayollar esa 8 yil kamroq.
- Erkaklarning miyasi 30 yoshdan so'ng quriy boshlaydi va 60 yoshlarga
borganda uning 30%i qurib qoladi. Ayollar organizmida bu jarayon kuzatilmaydi.
- Urg'ochi gepardlar kiyikning bolasini tutib kelib, bolalariga ov qilishni
o'rgatishda ko'rgazmali qurol sifatida foydalanadi.
- Urg'ochi fillar yangi tug'ilgan "chaqaloq"ni 2 yil ko'tarib
yuradi, keyin esa yana 2 yil o'z suti bilan boqadi.
- Jirafa tug'ilgan zahoti hayotdan oladigan ilk taassuroti - 2 metr balandlikdan
boshi bilan qulash.
- Afrika tuyaqushining 15 santimetrlik tuxumi 1,8 kilogramm keladi.
- Tinch okeanidagi Mariana botig'iga Everest cho'qqisi bemalol "sig'adi".
- Aleksandr Bell tomonidan 1876 yilda ixtiro qilingan birinchi telefonning
qo'ng'irog'i bo'lmagan. Chaqiruv trubka orqali hushtak chalish orqali
amalga oshirilgan.
- Bridj - karta bilan o'ynaladigan yagona olimpiya sport turidir.
- Mashhur amerikalik fizioximik Lyuis Gilbert Nyuton 30 martadan ziyod
Nobel mukofoti sovrindorligiga nomzod bo'lgan, ammo biror marta ham bu
mukofotni ololmagan.
- Gruziya Respublikasi tarkibidagi Abxaziya Respublikasining nomi abxazcha
"apsni" so'zidan kelib chiqqan bo'lib, o'zbek tilida bu so'z
"qalb o'lkasi" degan ma'noni bildiradi.
- Avstraliya mamlakatini hech ikkilanmasdan akatsiyalar o'lkasi deb atash
ham mumkin. Chunki bu daraxtning 500 dan ortiq turi ushbu mamlakatda o'sadi.
20 mingdan ziyod o'simlik turiga ega bo'lgan Avstraliyaning "yashil
qit'a" deb nomlanishini esa ko'pchilik bilsa kerak.
- Ukraina hudud jihatidan Yevropada eng yirik davlatdir. Uning maydoni
-603700 km2.
- Mongoliya davlatining hududi - 1566000km2. Qizig'i shundaki, bu hududning
80% ini o'tloq va yaylovlar egallagan.
- Bugungi kunda jahonda eng ko'p ishlatiladigan so'zlardan biri bo'lgan
avia so'ziga "qush" degan ma'noni anglatadigan lotincha "avis"
so'zi asos bo'lgan.
- Qadimgi Makedoniya davlatida ellinizm bo'lganmi-yo'qmi, degan masala
dunyo tarixchilari orasida hamon davom etmoqda.
- Yerning ilk sun'iy yo'ldoshini koinotga olib chiqqan "Sputnik"
tashuvchisi aslida ballistik raketa olib yuruvchi 8K71(R-7) quroli sifatida
yaratilgan edi.
- Vena qon tomirlarini emlash XVII asr o'rtalaridan boshlangan bo'lishiga
qaramasdan, shprits Charlz Gabriel Pravaz va Aleksandr Vud tomonidan 1853
yilda, ya'ni ikki asr keyin ixtiro qilingan.
- Tender - ichida suv va yonilg'i saqlanadigan va paravozga ulanadigan
vagonning nomi. Agar suv bilan yonilg'i parovozning o'zida saqlansa, u
"tank-parovoz" deb ataladi.
- SSSR va Finlyandiya o'rtasida 1941-1944 yillarda bo'lib o'tgan urushni
fin tarixchilari "Davomli urush" deb atashgan.
- Amerikalik buyuk fizik-kimyogar Lyuis Gilbert Nyuton o'ttiz martadan
ko'proq Nobel mukofotiga tavsiya etilgan, ammo biror marta ham sovrindor
bo'lmagan.
- Dunyodagi eng uzun osma ko'prik bo'lmish Akasi-Kaykyo (Yaponiya) troslari
bir-biriga ulansa, Yer sharini yetti marta aylantirib chiqish mumkin.
- Yaqinda arxeologlar qadimgi Troya hududidan har biri turlicha davrga
xos yettita qishloqni topishdi.
- "Quvnatuvchi gaz" nomini olgan diazot oksidi (N2O) tibbiyotda
anasteziyani bosishda tinchlantiruvchi vosita sifatida qo'llaniladi. Avtomobilsozlikda
esa bu modda ichki yonuv dvigatelining texnik quvvatini oshirish uchun
ishlatiladi.
- Folksvagen-qo'ng'iz avtomodeli Ikkinchi jahon urushi tugaganidan 27
yil keyingina Ford Model T markasining rekordini sindirishga muvaffaq
bo'ldi va dunyoda eng ko'p miqdorda sotilgan avtomobilga aylandi.
- Butun dunyo banklaridagi oltin zahiralarini (32 ming tonna) bir joyga
to'plsak, bor-yo'g'i 12 metrlik kub hosil bo'ladi, xolos.
- Kamalak yerdan turib qaraganda yoy shaklida ko'rinadi. Samolyotdan esa
butun doira bo'lib ham ko'rinishi mumkin.
- Ginnesning rekordlar kitobi ilk bor 1955 yil sotuvga chiqarilgan.
- Pomirning eng yuqori nuqtasi bo'lgan Kommunizm cho'qqisi (7495 metr)
1932 yilga qadar Ismoil Somoniy deb atalgan, 1932 yildan 1962 yilgacha
esa uning nomi "Stalin cho'qqisi" bo'lgan.
- "Oltin darvoza" ko'prigi qurilganidan buyon o'tgan oltmish
yildan ortiqroq vaqt ichida undan o'zini suvga tashlab mingdan ortiq inson
halok bo'ldi. Bu yiliga 17 ta, ya'ni har uch haftada bittadan suiqasd,
deganidir.
Dunyoda
sonlar bilan bog'liq turli afsonalar yuradi. Ko'pgina xalqlarda esa 7
soni xosiyatli raqam hisoblanadi. Aslida bu hech narsani hal qilmasa-da
va hech qanday ilohiy mantiqqa ega bo'lmasa-da, hayotda shu son bilan
bog'liq bir qancha ajoyibotlar mavjud. 7 kun, 7 mo'jiza, 7 hazina, 7
avlod, 7 iqlim, 7 rang, 7 sayyora, 7 dengiz, 7 farz... Quyida mashhur
yettiliklar bilan tanishasiz.
Dunyoning yetti mo'jizasi
1. Misr ehromlari
2. Bobil osma bog'lari
3. Artemida ibodatxonasi
4. Galikarnas dahmasi
5. Zevs haykali
6. Rodosdagi haykal
7. Iskandariya mayog'i
***************************************
O'rta asrlarning yetti mo'jizasi
1. Rim kollizeyi
2. Iskandariya yer osti yo'llari
3. Buyuk xitoy devori
4. Avliyo Sofiya ibodatxonasi
5. Stonehenge
6. Piza minorasi
7. Nanjing budda ibodatxonasi
***************************************
Zamonaviy dunyoning yetti mo'jizasi
Amerika fuqaro muhandislik jamiyati 20 asrda insoniyat tomonidan barpo
etilgan quyidagi obidalarni zamonaviy dunyoning yetti mo'jizasi deb
atadi. Ushbu ro'yxat dunyoning ko'zga ko'ringan arxitektorlari tomonidan
ishlab chiqilgan bo'lib, unda binolarning texnik va ijtimoiyu jihatlari
hisobga olingan:
1. Channel Tunnel (Angliya va Fransiyani bog'lovchi suv osti kanali)
2. CN Tower (Torontodagi teleminora)
3. Empire State Building (New York shahridagi osmono'par bino)
4. Golden Gate Bridge (San Franciscodagi ko'prik)
5. Itaipu Dam (Braziliya va Paragvaydagi to'g'on)
6. Netherlands North Sea Protection Works (Niderlandiya Shimoliy dengiz
muhofazasi)
7. Panama Canal (Panama kanali)
***************************************
Dunyoning yangi yetti mo'jizasi
National Geographicga ko'ra quyidagilar dunyoning yangi yetti
mo'jizasidir:
1. Katta piramida (Misr)
2. Avliyo Sofiya ibodatxonasi (Turkiya)
3. Piza minorasi (Italiya)
4. Washington maqbarasi (AQSh)
5. Eyfel minorasi (Fransiya)
6. Toj Mahal (Hindiston)
7. Empire State Building binosi (AQSh)
Boshqa manbaga ko'ra esa, quyidagicha:
1. Toj Mahal (Hindiston)
2. Buyuk Xitoy devori (Xitoy)
3. Kollizey (Rim)
4. Piza minorasi (Italiya)
5. Eyfel minorasi (Parij)
6. Pasxa orolidagi yodgorlik (Chili)
7. Chichin Itza piramidasi (Meksika)
Bu ro'yxatlar eski jahon mo'jizalari kabi aniq bo'lmay, hali ham
muhokama qilinmoqda. 2004 yili UNESCO tomonidan dunyoning yangi yetti
mo'jizasini aniqlash maqsadida internet-so'rov boshlangan bo'lib, u hali
ham davom etmoqda. Natijalar 2006 yil 1 yanvarda e'lon qilinadi. Unga
quyidagi nomzodlar qo'yilgan:
1. Avliyo Sofiya ibodatxonasi (Turkiya)
2. Akropol (Gretsiya)
3. Panathinaiko stadioni (Gretsiya)
4. Kolizey (Italiya)
5. Dodjey saroyi (Italiya)
6. Piza minorasi (Italiya)
7. Toj Mahal (Hindiston)
8. Potala ibodatxonasi (Tibet)
9. Algambra ibodatxonasi (Ispaniya)
10. Versal saroyi (Ftansiya)
11. Angkor-Vat saroyi (Kombodja)
12. Petr dahmasi (Iordaniya)
13. Kiotodagi qirol saroyi (Yaponiya)
14. Aahan federal sobori (Germaniya)
15. Barselonadagi Muqaddas oila sobori (Ispaniya)
16. Buyuk Xitoy devori (Xitoy)
17. Eski San'a shahri (Yaman)
18. Eyfel minorasi (Fransiya)
19. Ozodlik haykali (AQSh)
20. San-Fransiskodagi "Oltin darvoza" ko'prigi (AQSh)
21. Maya piramidasi (Meksika)
22. Sidney opera teatri binosi (Avstraliya)
23. Pasxa orolidagi yodgorlik (Chili)
24. Timbuktu shahri (Mali)
25. Empire State Building (New York)
26. Macho-Pichku qal'asi (Peru)
27. Kreml saroyi (Rossiya)
***************************************
O'rta asrlarning unutilgan yetti mo'jizasi
1. Abu Simbel dahmasi
2. Angkor Wat
3. Toj Mahal
4. Saint-Michel tog'i
5. Moai Statusi
6. Parfenon
7. Shwedagon budda ibodatxonasi
***************************************
Dunyoning yetti tabiiy mo'jizasi
1. Everest cho'qqisi
2. Katta Barrier rifi
3. Grand Canyon
4. Viktoria sahrsharasi
5. Rio de Janeiro bo'g'ozi
6. Paricutin vulqoni
7. Shimoliy ko'llar
***************************************
Dunyoning yetti suvosti mo'jizasi
1. Palau
2. Beliz Barrier rifi
3. Galapagos orollari
4. Shimoliy Qizil dengiz
5. Baykal ko'li
6. Katta Barrier rifi
7. Chuqur dengiz ventillari
***************************************
Dunyoning unutilgan yetti mo'jizasi
1. Big Ben soati
2. Eyfel minorasi
3. Gateway ustuni
4. Asvan to'g'oni
5. Guver to'g'oni
6. Mount Rushmore milliy memoriali
7. Petronas minorasi
***************************************
Dunyoning unutilgan yetti tabiiy mo'jizasi
1. Anhel sharsharasi
2. Fundy qo'ltig'i
3. Iguasu sahrsharasi
4. Krakatoa oroli
5. Fuji tog'i
6. Kilimanjaro tog'i
7. Niagara sharsharasi
***************************************
Yetti xazina
1. Sigir - ro'zg'orning qassobi va baqqoli
2. Asalari - oilaning tabibi
3. Ipak qurti - qizlarning sepi
4. Objuvoz - qozonning yog'i
5. Tegirmon - qorinning belbog'i
6. O'rmon - imorat "suyagi", qozon olovi
7. Tovuq - ham obiyovg'on, ham dori-darmon
***************************************
Hafta kunlari
O'zbekcha: Juma, Shanba, Yakshanba, Dushanba, Seshanba, Chorshanba,
Payshanba
Arabcha: Yavmul-jum'a, Yavmus-sabt, Yavmul-ahad, Yavmul-isnayn,
Yavmus-salasa, Yavmul-arba'a, Yavmul-hamis
Turkcha: Juma, Jumartesi, Pazar, Pazartesi, Sali, Charshamba, Pershembe
Inglizcha: Friday, Saturday, Sunday, Monday, Tuesday, Wednesday,
Thursday
Forscha: Odina, Shanba, Yakshanba, Dushanba, Seshanba, Chahorshanba,
Panjshanba
Ruscha:
Ïÿòíèöà,
Ñóááîòà,
Âîññêğåñåíüå,
Ïîíåäåëüíèê,
Âòîğíèê,
Ñğåäà,
×åòâåğã
Latincha: Dies Solis, Dies Lunae, Dies Martis, Dies Mercurii, Dies
Jovis, Dies Veneris, Dies Saturni
Saksoncha: Sunnandaeg, Monandaeg, Tiwesdaeg, Wodnesdaeg, Thunresdaeg,
Frigedaeg, Sater–daeg
Nemischa: Sonntag, Montag, Dienstag, Dienstag, Donnerstag, Freitag,
Samstag
Fransuzcha: Dimanche, Lundi, Mardi, Mercredi, Jeudi, Vendredi, Samedi
Italiancha: Domenica, Lunedì, Martedì, Mercoledì, Giovedì, Venerdì,
Sabato
Ispancha: Domingo, Lunes, Martes, Miércoles, Jueves, Viernes, Sábado
***************************************
Moddalarning yetti ko'rinishi
1. Qattiq holati
2. Suyuq holati
3. Gazsimon holati
4. Plazma holati
5. Neytron holati
6. Epiplazma holati
7. Fizik vakuum holati
***************************************
Yetti musiqa notasi
1. Do
2. Re
3. Mi
4. Fa
5. Sol
6. Lya
7. Si
***************************************
Yetti avlod
1. Farzand
2. Nevara
3. Chevara
4. Evara
5. Pannevara
6. Ovora
7. Begona
***************************************
Yetti iqlim
1. Ekvatorial
2. Subekvatorial
3. Tropik
4. Subtropik
5. Mo'tadil
6. Subarktik
7. Arktik
***************************************
Yetti rang
1. Oq
2. Sariq
3. Qizil
4. Qora
5. Ko'k
6. Yashil
7. Apelsin rang
***************************************
Yetti sayyora
Qadimgi xalqlar yetti muqaddas sayyora inson hayotiga, taqdiriga, o'zaro
harakatlariga bog'liq deb tushunganlar va shundan hafta kunlarini
chiqarganlar. Quyosh va Oyni ham shunga kiritishgan. Ular:
1. Quyosh - Oftob, Shams, Xurshid, Mehr, Yashiq; Kuch-g'ayrat ramzi
2. Oy - Qamar, Moh, Anbar, Yalchiq; Dilbarlik ramzi
3. Mars - Mirrix, Bahrom, Ko'rkud; Jangu jadal timsoli. Greklarda urush
xudosi
4. Merkuriy - Atorud, Hulkar, Surayyo, Orzu, Dabir; Aql-zakovat, donolik
ramzi
5. Yupiter - Mushtariy, O'ngoy, Qoraqush, Burjis; Baxt ramzi
6. Venera - Zuhro, Cho'lpon, Sirius, Yildiriq, Nohid, Saqid; Sevgi ramzi
7. Saturn - Zuhal, Sekantir, Kronos; Dehqonchilik va hosildorlik ramzi
***************************************
Yetti mukammal fanlar
Qadimgi va o'rta asr ta'lim tizimida ongni va mantiqni yuksaltiruvchi
yetti fan mavjud edi. Ushbu fanlarni qadimgi yunon mutafakkirlari
komillika eltuvchi yo'l deya ta'riflaganlar:
1. Grammatika
2. Mantiq
3. Ritorika
4. Geometriya
5. Arifmetika
6. Astronomiya
7. Musiqa
***************************************
Qadimgi greklarning yetti donishmandi
Eramizdan avvalgi 6-7 asrlarda qadimgi Yunonistonda yashagan faylasuf va
siyosatchilarning eng mashhurlari "yetti donishmandlar"dir:
1. Prienlik Bias (er.av. 6 asr)
2. Spartalik Chilon (er.av. 6 asr)
3. Linduslik Kleobulus (er.av. 6 asr)
4. Korinflik Periander (er.av. 585 yilda vafot etgan)
5. Maytilenlik Pittacus (er.av. 650-570)
6. Afinalik Solon
7. Miletlik Fales
***************************************
Yetti dengiz
Qadimgi dengizchilar dunyoni 7 dengi o'rab turadi deb
hisoblaganlar(okeanlarni ham kiritganlar):
1. Shimoliy Atlantika okeani
2. Janubiy Atlantika okeani
3. Shimoliy Tinch okeani
4. Janubiy Tinch okeani
5. Hind okeani
6. Arktika okeani
7. Janubiy okean
***************************************
Qadimgi Rimning yetti podshosi
Afsonalarga ko'ra Rimni dastlab boshqargan 7 podsho er.av. 753 yildan
510 yilgacha hukmronlik qilganlar:
1. Romulus
2. Numa Pompilius
3. Tullus Hostilius
4. Ancus Marcius
5. Lucius Tarquinius Priscus
6. Servius Tullius
7. Lucius Tarquinius Superbus
***************************************
Qadimgi yaponlarning yetti xudosi
Qadimda yaponlar baxt, boylik va uzoq umr keltirishi uchun 7 ta xudoni
o'ylab topishdi. Bunga e'tiqod qilish 15 asrga kelib judayam kuchaydi.
Ular:
1. Ebisu - baliq ovlash va savdo xudosi
2. Daikoku - boylik va qishloq ho'jaligi xudosi
3. Bishamonten - omad xudosi
4. Benzaiten - suv va musiqa xudosi
5. Hotei - moy xudosi
6. Fukurokuju - Abadiyat xudosi
7. Jurojin - Uzoq umr xudosi
***************************************
Yetti opa-ukalar
Qaqimgi yunon miflariga ko'ra, Pleonlik Atlas bilan Okeanusning qizlari.
Mifga ko'ra ular otalarining ayanchli taqdiridan yoki opalari Hyadesning
o'limidan ranjib o'z jonlariga qasd qiladilar. Koinotdagi ba'zi
yulduzlar ularning nomi bilan ataladi:
1. Electra
2. Maia
3. Taygete
4. Alcyone
5. Celaeno
6. Sterope
7. Merope
***************************************
Yetti qavat osmon
Imom Buxoriy va Imom Muslimlardan rivoyat qilingan "isro va me'roj"
haqidagi hadislarda payg'ambarimiz Muhammad s.a.v.ning Masjidul aqsodan
osmonga ko'tarilganliklari haqida rivoyat qilinadi. Ushbu hadisga ko'ra,
Rasululloh s.a.v. yettita osmondan o'tadilar va har bir osmonda quyidagi
payg'ambarlar bilan uchrashadilar:
1. Birinchi osmon - Odam alayhissalom
2. Ikkinchi osmon - Iso va Yahyo alayhissalomlar
3. Uchinchi osmon - Yusuf alayhissalom
4. To'rtinchi osmon - Idris alayhissalom
5. Beshinchi osmon - Horun alayhissalom
6. Oltinchi osmon - Muso alayhissalom
7. Yettinchi osmon - Ibrohim alayhissalom
***************************************
Arshning soyasidagi yetti kimsa
Abu Hurayra r.a. Payg'ambarimiz Muhammad s.a.v. dan shunday rivoyat
qiladilar: “Yetti kishini Alloh taolo Arshning soyasida soyalantiradi:
1. Odil boshliqni;
2. Yoshlikdan Allohning ibodati bilan o'tgan kishini;
3. Yolg'iz holida Allohni eslab ko'z yosh to'kkan kishini;
4. Qalbi doim masjid bilan bog'langan kishini;
5. O'ng qo'li bilan bergan sadaqani chap qo'li bilmagan (ya'ni, maxfiy
sadaqa qilgan) kishini;
6. Alloh yo'lida do'stlashgan ikki kishini;
7. Chiroyli ayol fahshga chorlaganda “Alloh taolodan qo'rqaman”, deb
bosh tortgan kishini”.
***************************************
Islomda iymondagi yetti farz
1. Allohga;
2. Allohning farishtalariga;
3. Allohning kitoblariga;
4. Allohning payg‘ambarlariga;
5. Oxirat kuniga;
6. Taqdirga, ya'ni yaxshilik ham, yomonlik ham Allohdan ekaniga;
7. O‘limdan keyin qayta tirilmoqqa ishonish.
***************************************
Injildagi yetti halok qiluvchi gunoh
1. Mag'rurlik
2. Baxillik
3. Ochko'zlik
4. G'azab
5. Yeb-to'ymaslik
6. Hasad
7. Dangasalik
-
Rossiya
dunyoda hududi bo‘yicha eng yirik mamlakat hisoblanadi. Maydoni:
17,1 mln. km.kv. Bu esa uning yana bir yirik mamlakat — Braziliyadan
(maydoni 8.511.970 km.kv.) 2 baravar, Turkiyadan (Turkiya maydoni
814578 km.kv) 20 baravar katta deganidir.
* Chili esa dunyoning eng «uzun» mamlakatlaridan biridir. Bu
mamlakat hududi shimoldan janub tomon 5000 km.ga cho‘zilgan. Bu
ko‘rsatkich bo‘yicha u Rossiya (G‘arbdan sharqqa tomon 10000 km) va
Kanada (janubi g‘arbdan shimoli sharq tomon 9000 km)dan keyin
3-o‘rinda turadi.
* Paragvay — Amerika qit’asidagi hududi okeanga tutash bo‘lmagan
yagona mamlakat.
* Hindistondagi Chennay shahri 1996 yilgacha Madras, Rossiyadagi
Tolyatti shahri 1964 yilgacha Stavropol, Turkmanistondagi
Turkmanobod shahri 1927-1993 yillarda Chorjo‘y, Vetnamdagi Xoshimin
shahri esa 1976 yilgacha Saygon nomi bilan atalgan
* Yer yuzi aholisining 25 foizi biror marta ham telefondan
foydalanmagan.
* Monologiya - bu ahmoqlikni o'rganadigan fandir
* Kishi umri davomida ajratadigan so'lak bilan ikkita basseynni
to'ldirsa bo'ladi.
* Jigarimiz har soatda 100 litrdan ortiq qonni tozalaydi.
Ayollar chet tillarini erkaklarga nisbatan tezroq o'rganisharkan.
* Eng tez gapiradigan millat fransuzlardir (minutiga 350 ta so'z).
* Gidrofobiya - bu suvdan qo'rqish kasalligidir.
* Odam hayoti davomida tasodifan 70 taga yaqin hashoratni eb qo'yadi
* Koala ayig'i bir kunda 22 soat uxlaydi.
* Dunyoda eng ko'p tarqalgan ism - Muhammad
* Inson oltmish yil toxtamasdan sanasa, uch millyardgacha sanay
oladi. Agar yer yuzining butun aholisini bir umr tinmasdan sanasa,
ignabandning boshchasidagi atomlarning soninigina sanay olishi
mumkin ekan.
* Buyuk olimlaridan andalusiyalik Ibn Rushd umri davomida faqat ikki
kechada kitob o'qimagan ekan. Biri uylangan kuni, ikkinchisi, otasi
vafot etgan kecha ekan
* Dunyoda va Islom me'morchiligida ilk minora hijriy 85 yilda
Shom(Suriya)dagi Ummaviylar masjidi ustida bunyod etilgan. Bu minora
halifa Volid farmoniga binoan bunyod etilgan.
* Ka'ba bunyod etilgandan beri tabiiy ofatlar natijasida ko'p marta
vayron bo'lgan va qayta tiklangan. Poydevorlariga qadar bo'lgan eng
so'nggi va jiddiy ta'mir hijriy 1972-yil Hajjoj ibn Yusuf tomonidan
amalga oshirilgan. Ka'baning hozirgi binosi Hajjoj insho ettirgan
o'sha binodir.
* Rossiyada 1 million 200 ming katayu kichik amaldorlar bor. Shundan
davlat ijro hokimiyati bo‘g‘inlarida 1 million, sud va prokuratura
idoralarida 160 ming kishi, qonunchilik sohasida esa 23 ming kishi
ishlaydi. Faqat Moskva shahrining o‘zida hokimiyat organlarida 38
ming kishi faoliyat ko‘rsatadi.
* Choy bundan 2000 yil muqaddam Xitoyda paydo bo‘lgan. U haqidagi
birinchi kitobni milodning 780 yilida mash¬hur Xitoy adibi Lu Yuy
yozgan. «Chatszin» deb nomlangan bu asarda choy yetishtirish,
tayyorlash va iste’mol qilish usullari haqida hikoya qilinadi.
O‘zbekcha «choy» so‘zi ham xitoycha «cha» so‘zidan kelib chiqqan.
Darvoqe, choy tayyorlashni alohida marosimga aylantirib yuborgan
yaponlar uning «qora»sini «kocha», «ko‘k»ini esa «ocha» deb
atashadi.
Botaniklarning xulosasiga ko‘ra, Yer yuzida ob-havoni oldindan aytib
beradigan o‘simliklarning 400 ga yaqin turi mavjud.
* Uchqat degan o‘simlik guli yomg‘ir oldidan kuchli, yoqimli hid
tarqatadi, qurg‘oqchilik oldidan esa hidini butunlay yo‘qotadi.
Yomg‘ir oldidan akatsiyaning sariq gulida urug‘chalar chetga
surilib, o‘rtada “asal” tomchisi paydo bo‘ladi. Asal hidi arilarni
o‘ziga jalb etadi. Arilar g‘ujg‘oni esa yog‘ingarchilikdan darak
beradi.
* Shved botanigi Karl Linney gullarning turli vaqtlarda ochilishidan
foydalanib, botanik gul soat tuzgan.
* Quyosh shu’lasi “yalt” etib chiqishi bilan sachratqi o‘t toj
barglarini yozib, quyosh botishi oldidan gullarini yumadi.
* Quyosh nuri yo‘qolishi bilan binafsha gullarini yumib, pastga
qarab osilib turadi.
Yer yuzidagi eng birinchi oliy o‘quv muassasasi miloddan avvalgi 176
yili Afinada ochilgan. Unda sakkizta falsafa, ikkita huquq kafedrasi
bor edi. «Universitet» atamasi esa V asrga kelibgina paydo bo‘lgan.
Vizantiya imperatori Feodosiy 425 yili Konstantinopolda ochilgan
oliy maktabni shunday nomlagan. Yevropa mamlakatlaridagi
universitetlar Oksfordda — 1168, Parijda — 1200, Kembrijda — 1209,
Lissabonda — 1290, Pragada — 1348, Krakovda — 1364, Venada — 1365
yili tashkil topgan.
* Ko‘zoynakdan kishilar qadim zamonlarda ham foydalanganlar. Ba’zi
ma’lumotlarga ko‘ra, ko‘zoynak birinchi marta Xitoyda yaratilgan.
So‘ngra Misr, Hindiston va boshqa Sharq mamlakatlarida ham kishilar
katta qilib ko‘rsatuvchi shishalardan foydalanishgan. XVI—XVII
asrlarga kelib ko‘zoynak ko‘p mamlakatlarga tarqaldi. Bu vaqtga
kelib aniq fanlar — matematika, fizika, mexanikaning tez
rivojlanishi tufayli ko‘zoynak ishlab chiqarish ham taraqqiy etdi.
Shu bois, ko‘zoynaklar ommaviy tarzda urf bo‘ldi.
* X-XI asrlarga kelib G‘arb tezlik bilan Sharq olimlarining fandagi
yutuqlarini o‘rganishni boshlagani tarixdan ma’lum. Albatta, bunda
tarjimonlar mahorati ham ko‘p narsani hal qilardi. Shunday
tarjimonlarning ozmi-ko‘pmi «mahorati» o‘laroq, mohiyat qay darajada
o‘zgarganligi ma’lum bo‘lmasa-da, ammo mualliflarning ismlari
yaxshigina o‘zgargan. Masalan, Muso-al Xorazmiy nomini «Algorazmi»,
«Algorifm», «Algoritm» kabi o‘ndan ortiq nomda tarjima qilishgan
bo‘lsa, kitobi tarjima qilinganida muallifining nomi tanib
bo‘lmaydigan darajada o‘zgarib ketgan hollar undan ham ko‘p. Misol
uchun, Abu Bakr Ar-Roziy — Babakar Razes, Az-Zar¬qaliy — Arxazil,
An-Nasaviy — Nasuenskiy, Abu Bashar Al-Balxiy — Albumasr, Ibn Boja —
Avempas kabi.
* Frantsiyada iste’dodli bolalarni saralab olish va ularga alohida
e’tibor berish siyosatiga norozilar ko‘pchilikni tashkil etadi.
Buning ustiga Frantsiya olim va pedagoglari bunday siyosat,
birinchidan, turli guruhdagi yoshlarning tabaqalashuvi, ijtimoiy
psixologik muhitning beqarorlashuviga va oxir-oqibatda ijtimoiy
nizolarning kelib chiqishiga sabab bo‘lishini, ikkinchidan esa,
jamiyatda sun’iy ravishda ajratib qo‘yilgan iste’dodli yoshlar
orasida takabburlik, ya’ni boshqalarga nisbatan bepisandlik
alomatlarining paydo bo‘lishi, insoniy fazilatlar tanazzuliga olib
kelishi mumkinligini ta’kidlaydilar. * Mashhur qo‘shiqchi Nik Keyv
dumcha (?!.) bilan tug‘ilgan.
* Shekspir va Servantes bir kunda vafot etishgan — 1616 yilning 23
aprelida.
* Ingliz yozuvchisi Virjiniya Vulf aksar kitoblarini tikka turgan
holda yozgan.
* Sara Bernar 13 yoshli Juletta rolini 70 yoshida o‘ynagan.
* Uolt Disney bolaligida bir boyqushni qiynab o‘ldirgan. Shundan
so‘ng u jonvorlarni multfilmlarda «tiriltirish»ga kirishgan.
* Bir kuni Betxoven «sayoqligi uchun» qamoqqa olingan.
* Oyga qadam qo‘ygan astronavtlardan biri Bazz Oldrinning onasining
qizlik familiyasi Mun — inglizcha Oy ma’nosini beradi.
* Eynshteyn jon berayotganida uning so‘nggi so‘zlari ham o‘zi bilan
birga ketgan — yonida o‘tirgan ayol nemischaga tushunmagan.
* Yuliy Sezar sochlari to‘kila boshlaganini yashirish uchun dafna
gulchambari taqib yurgan.
* Jorj Vashington tomorqasida marixuana yetishtirgan.
* Telefon kashfiyotchisi Aleksandr Bell onasi va xotiniga biron
marta ham qo‘ng‘iroq qilmagan — ular gung bo‘lishgan.
* Napoleon aylurofobiya — mushuklardan qo‘rqish dardiga duchor
bo‘lgan.
* Yevropaning eng baland nuqtasi Kavkaz tog‘larida (Rossiya)
joylashgan — 5642m. Shimoliy Amerikada eng baland joy esa Mak-Kinli
(AQSh) tog‘idadir —6199m. Argentinadagi Akonkagua tog‘ining eng
yuqori cho‘qqisi yerdan 6959m balandda. Osiyoning eng yuqori nuqtasi
esa hammaga ma’lum. Bu —Nepaldagi Jomalungma cho‘qqisidir (Himolay
tog‘i) —8848m. Everest deb ham ataladigan bu cho‘qqi butun dunyoda
ham eng baland hisoblanadi. Shuningdek, Osiyodagi Jomalxari (eng
yuqori cho‘qqisi 7314 m, Butan), Novshak (eng do‘ng joyi 7475m
Afg‘oniston), Pomir (eng baland nuqtasi 7498m, Tojikiston) tog‘lari
ham dunyo bo‘yicha eng «ulug‘» tog‘lar ekanligi aniqlangan.
* Ma’lumki, «Ginnesning rekordlar kitobi»dan eng ajabtovur jahon
rekordlari o‘rin oladi. 1955 yildan boshlab har yili chop etiladigan
bu kitobning bugungacha 100 millionga yaqin nusxasi sotilgan. Har
yili 40 ming kishi «Rekordlar kitobi»ga kirishga harakat qiladi,
ammo ulardan 5600 nafarigagina bu nasib etadi. 276 betlik 2006 yilgi
nashr 276 betdan iborat bo‘lib, undan mingdan oshiq yangi rekordlar
o‘rin olgan.
* U asosiy maqsad emas, u yangi kunga tayyorgarlik vositasi bo‘lishi
darkor, deya ish tutgan Napoleon va Edison bor-yo‘g‘i 4-5 soatgina
uxlashni odat qilgan. Ma’lumotlarga ko‘ra, ularning o‘z ishiga katta
qiziqish bilan yondashganligi bois, uncha-muncha toliqishni
sezmaganlar. Biroq Enshteynda, u fizikani har qancha sevishiga
qaramay, mutlaqo buning aksi kuzatilgan. Buyuk olim hamisha 10
soatdan ko‘p uxlagan. Hatto yaqin do‘stlari hazillashib, uni
«uyquchi» deb ham atashgan. Vaholanki, Enshteyn davrida 10 soatdan
ko‘p uxlashni odat qilgan «uyquchi»lar soni umumiy aholining 4
foizinigina tashkil etgan.
* MDU (Rossiya)-dunyodagi eng katta universitet bo`lib 40 000 ta
xonadan iborat.
Mug`iliston okean va dengiz bilan tutashmagan yagona yirik davlat
(2.2 mln km.kv)
Bangladesh aholi soni bo`yicha dunyoda 5-o`rinda (110 mln), maydoni
jixatdan 87-o`rinda (165 000 km.kv) turadi.
* Maykl Blumbergni 2001 yilda Nyu-York meri etib tayinlash uchun
744757 kishi ovoz berdi. Mazkur saylov kampaniyasi 62 million
dollarga tushdi. Bu har bir ovoz uchun 92 dollaru 60 tsent sarflandi
deganidir.
* Jahondagi eng qimmat sigaret esa Treasurer rusumiga tegishlidir.
Uning bir pachkasi 24 yevro turadi va maxsus do‘konlarda sotiladi.
* Narxi eng osmon mehmonxona Dubaydagi Burj Al Agovdir. Uning oddiy
nomerida tunash uchun 770 yevro to‘laysiz. Oliymaqom mehmonlar uchun
mo‘ljallangani esa 7700 yevroga tushadi.
* Ko‘ylagi haqiqiy brilliantlar bilan bezatilgan Barbi qo‘g‘irchog‘i
kimoshdi savdolaridan birida 100 ming yevroga sotilgan.
* Amerikalik 50 yoshli Natali Savanarello hamma odamlarga o‘xshab
spagettini og‘iz bilan emas, burun bilan yeyishni xush ko‘radi. U bu
g‘alati usulni bir qancha yil oldin bolalarga bahs qilib, o‘rganib
olgan edi. Endi esa har qanday makaronli taomlarni burni bilan
bemalol «eya» oladi. Natalining aytishiga qaraganda, makaron burnini
qitiqlab, tomog‘iga o‘tarkan. Xuddi ana shunisi unga zavq bag‘ishlar
ekan.
Doktorlarning xulosasiga ko‘ra, bunday noyob qobiliyat kamdan-kam
kishilarga nasib etarkan. Chunki shu ishni qilmoqchi bo‘lgan boshqa
bir odam bo‘g‘ilib nafas ololmay halok bo‘lishi mumkin.
* Pokistonlik 33 yoshli Xomisa ham burni orqasidan «kun
kechirayapti» desak yanglishmaymiz. U har kuni kelayotgan sayyohlar
oldida o‘zining «shoh hunari»ni namoyish qiladi, ya’ni ingichka
ilonni burnidan tiqib, og‘zidan chiqarib oladi. Bunga jami bo‘lib 20
lahza vaqt ketadi. Bu ishi uchun u har kuni 30 dollar ishlaydi.
Alloh taolo ana shunaqangi burundan ato etsa millioner bo‘lib ketish
hech gap emas.
* Yarim kechada katta yo‘lda yo‘rg‘alab ketayotgan tipratikanni
katta tezlikda kelayotgan mashina to‘satdan bosib ketdi. Ammo
haydovchi mashinadan tushib qarasa kirpivoy hali tirik ekan. Uni
zudlik bilan kasalxonaga yotqizdi. Axir, Angliyada bemor
tipratikanlar davolanadigan 200 o‘rinli shifoxona bor-da!
* AQShning Texas shtatida ilonxo‘r qushlar ancha tadbirkor ekanlar.
Uyalari iflos bo‘lganini sezib qolishsa, yegani olib kelgan
ilonlarni uyalariga qo‘yib yuborishar ekan. Ilon jahl bilan uyadagi
barcha chiqindilarni yamlamay yutishga tusharkan. Qarabsizki, uya
yog‘ tushsa yalaguday top-toza bo‘lib qoladi.
Hindistonlik 70 yoshli Gauri Banerji ismli odam 25 yildan beri ko‘rmas
edi. Bir kuni eshik kesakisiga boshini qattiq urib olgach, u ko‘ra
boshladi. Ammo, buni qarangki, kuchli zarb natijasida bechora kar bo‘lib
qoldi. Lekin, bundan ruhini tushirmagan janob Banerji garanglik ko‘zi
ojizlikdan ko‘ra afzalroqdir, dedi. Chumchuq bo‘ynidagi umurtqalar soni
jirafanikidan ikki baravar ko‘p ekan.
O‘rdak va g‘ozlar 110 darajagacha sovuqqa bardosh bera oladilar.
Yumronqoziq bir daqiqa ichida uya qazib yashirina oladi. Bir kunda esa
68 metr uzunlikdagi tunnel ocha oladi.
Ibtidoiy to‘da davrining so‘nggi bosqichi arxeologiya fani davriy
tizimida Muste zamoni deb yuritiladi. Bu davrda yashagan ajdodlar esa
ibtidoiy odam shajarasida neandertal odami nomi bilan fanga kirgan.
Neandertal odami to‘dalari yashagan davr miloddan avv
algi 150-40 ming yilliklar orasi bilan belgilangan. Hozirgi vaqtda O‘rta
Osiyoda neandertal zamondoshlari yashagan makonlar 90 dan ortiq joylarda
uchratilgan.
Hammamizga ma’lumki, qushlar, ayrim hayvonlar, turli daraxtlarga chiqib
yurishni xush ko‘radi. Biroq Hindistonda o‘sadigan bir daraxtga na qush
qo‘nadi, na bir jonzot o‘rmalaydi, odamlar ham undan xavfsirab, o‘zini
ehtiyot qiladi. Sababi, mazkur daraxt tanasiga tegilganda, kishini
esankiratadigan darajada tok uradi. Shuningdek, u kompas millariga 15-20
metr naridan ta’sir ko‘rsata boshlaydi. Daraxtda hosil bo‘ladigan elektr
kuchlanishi har doim ham bir xil bo‘lavermaydi, kunning qoq peshin
paytida uning kuchlanishi yuqori darajaga ko‘tarilsa, yarim tunda
nisbatan pasayadi. Noyob daraxtning ana shu xislatlari sabab, ko‘pchilik
undan o‘zini olib qochadi.
G‘aroyib xislatli o‘simliklar borasida so‘z ketar ekan, balsa
daraxtining mo‘’jizalarini ta’riflamasak bo‘lmaydi. Bu daraxtning
yog‘ochi o‘ta yengilligi bilan kishini hayratga soladi. Quloch sig‘mas
daraxt xodalarini bir kishi hech qiynalmasdan yelkasida ko‘tarib yurishi
mumkin. Balsaning ensiz taxtasi shamolda bir varaq qog‘ozdek yengil
parvoz qilishi har qanday odamni ajablantirmasdan qo‘ymaydi. Balsa suv
sathida po‘kakdek qalqiydi: daraxtdan yasalgan solda olti kishi,
yuk-anjomi bilan bemalol suzib yura olishi mumkin.
Yava orolida “Qirol navro‘zguli” deb ataladigan o‘simlik o‘sadi. U
dorivor sifatida qadrlanmasa-da, g‘aroyib xislatlari sabab e’zozlanadi.
Qirol navro‘zguli so‘nib turgan vulqon etagida maskan qurib, faqat
vulqon otilishidan sal oldin gullaydi va mahalliy aholini bo‘lajak
talofatdan ogoh qiladi
Tropik mintaqalarda o‘sadigan serviqor daraxtlar orasida “Seyba” daraxti
o‘zining mo‘jizakor ko‘rinishi bilan kishilarni hayratga soladi.
Daraxtning bo‘yi 45 quloch atrofida, tanasining gardishi 10 quloch
keladi. Bu ulkan daraxtning gullari juda bejirim, nuqrarangdir. Qizig‘i
shundaki, daraxt gullaganda barglari to‘kilgan bo‘lib, gohida mevalari
o‘simlik barg yozgunicha qiyomiga yetib pishadi. Odamni taajjubga
soladigan narsa, bir tupdagi shoxlarda birdaniga barglar to‘kilmasligi
va gullamasligi ham mumkin. Ba’zida daraxtning bir tarafi qiyg‘os
gullagan bo‘lsa, boshqa tarafi barglar bilan qoplanganligini ko‘rasiz.
O‘simlik mevasi ko‘sak, kattagina piyola gardishidek keladi. Uning
orasida shoyi, momiq paxta ko‘rinishida mayda urug‘lik mahsulot bor.
Odamlar “Seyba” shoyisidan huzurbaxsh, bolish tayyorlashadi.
Bir film ustida 240 xil kasb-kor egasi mehnat qilar ekan.
Zambiyada aksariyat qizlar cherkovga kuyov ilinjida qatnashadi.
Lev Tolstoy 13, Charli Chaplin esa 8 farzandning otasi bo‘lgan. So‘nggi
farzfndi tug‘ilganida charlinni yoshi 80 da edi.
Aholi turmush darajasining yuqoriligi bo‘yicha Daniya dunyoda birinchi
o‘ringa ko‘tarildi.
AQSh o‘n sakkizinchi o‘rinda.
Har oyning o’z ma`nosi bor
Yanvar – Ma`bud Yunus sharafiga “yanvar ius “deb atalgan
. Rinliklarning e`tiqodicha , 2 yuzli Yunus har bir narsaning boshi va
oxirisining homiysi bo’lgan .
Fevral – Lotincha “februarius” so’zi tozalanish ,
poklanish ma`nosini bildiradi .
Mart – Bu oy dehqonlar va chorvadorlar homiysi Mars
sharafiga atalgan “martius “ so’zidan olingan .
Aprel – “Apfire” so’zidan kelib chiqqan bo’lib , o’z
in`omlarini namoyon qiluvchi degan ma`noni bildiradi .
May – Ma`buda Mayya”mayus “ ismidan olingan go’zallik ,
shod-curramlik oyi hisoblanadi .
Iyun – Yupiterning xotini – ma`buda Yunona sharafiga
qo’yilgan . Afsonalarga ko’ra Yunona ayollar homiysi , er-xotin
qo’sha-qarishi , uvali-juvali bo’lishlarining tarafdori .
Iyul – Rim arbobi va lashkarboshchisi Yuliy sezar
sharafiga shunday atalgan
Avgust – Rim imperatori Oktavian Avgust sharafiga
qo’yilgan
Sentabr – Qadimda rimliklarning 10 oylik taqvimida 7-oy
bo’lib , lotincha, September (7) so’zidan olingan
Oktabr – Qadimda rimliklar taqvimida 8-oy lotincha
“oktober” (8) degan ma`noni anglatadi
Noyabr – lotincha “November” (9) so’zidan olingan ,
qadimgi rimliklar taqvimida 9-oyni anglatadi
Dekabr – lotincha “dezember” so’zidan kelib chiqqan
bo’lib , 10 degan ma`noni bildiradi
|